در ایران اولین مورد ایدز در سال 1365 در یک کودک پنج ساله هموفیلی تشخیص داده شد.
همه گیری ابتلا به ویروس ایدز)HIV INFECTION( در ایران از اوایل دهه 1360 در میان بیماران هموفیلی دریافت  کننده فرآورده های خونی )فاکتور 8 و فاکتور 9( که از اروپای غربی وارد کشور می شد به طور پنهان و بی  سر و صدا شروع شد.
در سطح جهانی، با شناخت بیماری ایدز در سال 1981 و کشف ویروس ایدز )HIV( در سال 1983، انتقال ویروس ایدز از راه خون آلوده و تماس جنسی با افراد مبتلا به اچ آی وی مشخص شد. ضمنا در سال 1985 با کشف تست های سرولوژیک برای تشخیص اچ آی وی و ایدز، راه برای پیشگیری و کنترل ایدز هموار شد. همراه با شناسایی اچ آی وی و ایدز به عنوان یک بیماری قابل انتقال از خون آلوده، غربالگری خون و فرآورده های خونی در بسیاری از کشورهای دنیا به ویژه کشورهای پیشرفته آغاز شد و با تهیه فرآورده های خونی حرارت دیده، گام های موثری در پیشگیری از انتقال اچ آی وی در دریافت کنندگان خون و فرآورده های خونی برداشته شد.
در ایران اولین مورد ایدز در سال 1365 در یک کودک پنج ساله هموفیلی تشخیص داده شد و با بررسی کلیه افراد هموفیلی در کشور که تعداد آنها در آن زمان حدود 2000 نفر بود و همه آنها از فرآورده های خونی )فاکتور 8 و فاکتور 9( وارداتی استفاده کرده بودند، مشخص شد که حدود 15 درصد از آنها به ویروس ایدز )HIV( مبتلا شده اند. به این ترتیب موج اول همه گیری اچ آی وی و ایدز در کشور از اوایل دهه 1360 در میان افراد هموفیلی دریافت کننده فرآورده های خونی آلوده آغاز شد.
موج دوم همه گیری از اوایل دهه 1370 در میان معتادان به مواد مخدر تزریقی به علت استفاده از سرنگ و سوزن مشترک شروع شد و دامنه آن به زندان ها نیز کشیده شد، به طوری که در بدو امر بیش از 80 درصد از مبتلایان به اچ آی وی را معتادان تزریقی تشکیل می دادند.
با ایجاد کلینیک های مثلثی )با هدف پیشگیری از ایدز، اعتیاد، بیماری های آمیزشی( که در کرمانشاه شروع شد و به سایر نقاط کشور نیز توسعه یافت، برنامه  پیشگیری و کنترل ایدز با استقبال بیشتری روبرو شد و با ایجاد مراکز مشاوره و تست  داوطلبانهدر اغلب استان ها و شهرستان های کشور همراه با توزیع سرنگ و سوزن یکبار مصرف در زندان ها و ترویج برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی، موفقیت بیشتری در کاهش آسیب در معتادان تزریقی و جلوگیری از انتشار وسیع اچ آی وی در جامعه به دست آمد، به طوری که درصد مبتلایان به اچ آی وی و ایدز در اثر اعتیاد تزریقی از بیش از 80 درصد )در اوایل دهه 1370( به کمتر از 60 درصد )در حال حاضر( کاهش یافت.
در طی چند سال اخیر با توجه به مصرف مواد محرک صنعتی از نوع آمفتامین ها و متامفتامین ها که رفتارهای جنسی مهار گسیخته را سبب می شوند، درصد موارد ابتلا به علت تماس جنسی به ویژه در جوانان رو به افزایش نهاده و به شروع موج سوم همه گیری ناشی از تماس جنسی دامن زده است. به طوری که طبق آخرین آمار و اطلاعات موجود درصد افرادی که از سال 1391 تاکنون به اچ آی وی مبتلا شده اند از رقم قبلی که حدود 20 درصد بود، دو برابر شده و به بیش از 40 درصد افزایش پیدا کرده است.
در صورت عدم توجه به مشکل اعتیاد به مواد محرک فیزیکی جدید )آمفتامین ها و متامفتامین ها(، به علت خطر روابط جنسی مهار گسیخته در جوانان، این نگرانی وجود دارد که در طی چند سال آینده موج سوم همه گیری اچ آی وی و ایدز که از تماس جنسی مهار گسیخته ناشی خواهد شد جای خود را در جامعه به ویژه در میان جوانان و نوجوانان باز کرده و مشکلات جدیدی را برای کشور به وجود بیاورد.
لازمه موفقیت در مقابله با اچ آی وی و ایدز ایجاد عزم ملی، همکاری قوی بین بخشی، مشارکت فعال جامعه، وضع قوانین لازم برای حمایت از افراد مبتلا به اچ آی وی و ایدز به منظور جلوگیری از انگ و تبعیض، همکاری نزدیک بخش خصوصی و سازمان های غیردولتی با بخش دولتی، احساس مسئولیت فردی، خانوادگی و اجتماعی و به طور کلی بسیج همگانی جامعه است. بر این اساس ضمن حفظ دستاوردهای پیشین در جلوگیری از انتشار اچ آی وی و ایدز میان معتادان تزریقی که لازمه آن توسعه و تقویت مرکز کاهش آسیب و مراکز مشاوره و تست داوطلبانه است، ضروری است در شناسایی افراد پرخطر، تشویق آنان به انجام مشاوره و تست  داوطلبانه، کشف موارد جدید ابتلا و درمان کلیه افراد واجد شرایط با داروهای ضد ویروس ایدز )anti retroviral treatment( اقدام شود؛ چرا که با انجام این کار علاوه بر اینکه به افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان کمک می شود، به علت کاهش بار ویروس در بدن افراد تحت درمان، خطر انتقال ویروس به سایرین نیز تا 95 درصد کاهش می یابد و به این ترتیب از نظر جلوگیری از انتشار ویروس در سطح جامعه نیز موفقیت قابل توجهی به دست خواهد آمد..
طبق آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا اول مهر ماه 92 خلاصه وضعیت اچ آی وی ایدز در کشور به شرح زیر است:
بر اساس آمار جمع آوری شده از دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، تا این تاریخ جمعا 27 هزار و 41 نفر افراد مبتلا به HIV / ایدز در کشور شناسایی شده اند که 89.3 درصد آنها را مردان و 10.7 درصد را زنان تشکیل می دهند. تاکنون 5118 نفر مبتلا به ایدز شناسایی شده و 5471 نفر از افراد مبتلا فوت کرده اند.
45.9 درصد از مبتلایان به HIV در زمان ابتلا در گروه سنی 34-25 سال قرار داشته اند که بالاترین نسبت در بین گروه های سنی را به خود اختصاص می دهند.
علل ابتلا به HIVدر بین کل مواردی که از سال 1365 تاکنون در کشور به ثبت رسیده اند به ترتیب، تزریق با وسایل مشترک در مصرف کنندگان مواد )68.1 درصد(، رابطه جنسی )12.7 درصد(، دریافت خون و فرآورده های خونی )0.9 درصد( و انتقال از مادر به کودک )2.1 درصد( بوده است. راه انتقال در 17.1 درصد از این گروه نامشخص مانده است.
در مقایسه این آمار با مواردی که ابتلا آنان در سال 1391 گزارش شده است، اعتیاد تزریقی 52 درصد، برقراری روابط جنسی 33.2 درصد و انتقال از مادر به کودک 3.4 درصد از موارد را تشکیل داده است. در 11.4 درصد از موارد شناسایی شده در این سال راه انتقال نامشخص بوده و هیچ مورد جدید ابتلا از راه خون و فرآورده های خونی گزارش نشده است.
منبع : ایسنا

چرا نیش حشرات بیماری، را منتقل نمی كند؟
خون آلوده مكیده شده بوسیله حشرات به سرعت توسط آنزیمهای حشره پاره شده و ویروس خارج شده از سلول میزبان قادر به ادامه حیات در داخل بدن حشره نمی باشد و حشره با گزش فرد دیگر، نمی تواند ویروس فعال را منتقل كند.
آیا تیغ استفاده شده كه خونی روی آن دیده نشود هم می تواند بیماری را منتقل كند ؟
بلی ، تیغ به ظاهر سالم می تواند لخته های خون بسیار كوچك كه با چشم غیر مسلح دیده نمی شود داشته باشد و ویروس تا یك هفته در چنین لخته هایی زنده و عفونت زا باقی بماند.
آیا مصرف مشروبات الكلی  می تواند عامل ابتلا به ویروس  HIV باشد ؟
مشروبات الكلی باعث اختلال در قدرت تصمیم گیری می شود و هم میل جنسی فرد افزایش پیدا می كند و قادر به تصمیم گیری صحیح جهت حفظ سلامت خودش نمی باشد و اكثر تماس های جنسی همراه با استفاده از مشروبات الكلی بدون استفاده از كاندوم است .
آیا دستشویی های فرنگی راه انتقال ویروسHIV  محسوب می شود ؟
امکان انتقال HIV از سطح پوست سالم و عرق بدن كه در تماس با این نوع دستشویی ها میباشند ، وجود ندارد .
چرا تماس جنسی راه انتقال محسوب می شود ؟
در ترشحات جنسی مرد آلوده و یا زن آلوده٬ HIV  وجود دارد و ویروس قادر است به مخاط دستگاه تناسلی چسبیده و به داخل بدن راه یافته و خود را به سلولهای میزبان اصلی یعنی "لنفوسیت های كمك كننده" برساند.
چرا احتمال انتقال HIV در  همجنس بازان بیشتر است ؟
این مربوط به نوع تماس جنسی است :
1-  مخاط روده ظریفتر از مخاط دستگاه تناسلی زنان )واژن ( است .
2-  مویرگهای زیر مخاط روده بیشتر از مویرگهای زیر مخاط دستگاه تناسلی است .
3-  احتمال آسیب و زخم شدن در روده بیشتر است .
4-  مدت زمان تماس ترشحات آلوده با مخاط روده بیشتر است.
علاوه بر این فاكتور های اندامی افراد همجنس باز٬ دارای شركاء جنسی و فعالیت آمیزشی بیشتر هستند و این عوامل احتمال ابتلا را افزایش می دهد.
آیا در اثر تماس جنسی  انسان با حیوان احتمال ابتلا به بیماری وجود دارد؟
یكی از فرضیه های اولیه در پیدایش این بیماری تماس جنسی انسان با میمون بوده است اما با شناخت ویروس و مشخص شدن محدودیت میزبان این ویروس، احتمال انتقال ویروس از این راه ممكن نمی باشد.
آیا همجنس بازی زن با زن  راه انتقال محسوب می شود ؟
با توجه به این امر كه معمولا این زنان از وسایل مصنوعی استفاده می كنند و قادر به انتقال ترشحات جنسی بطور مستقیم نمی باشند ،احتمال انتقال کمتر میشود.
آیا همجنس بازی در صورت سالم بودن افراد راه انتقال محسوب می شود ؟
خیر بیماری ایدز یك بیماری عفونی است و ایجاد بیماری بدون حضور عامل عفونت امكان پذیر نمی باشد. همانطوری كه تا قبل از پیدایش این بیماری افراد هم جنس باز و معتاد تزریقی در همه جوامع بوده است اما بیماری ایدز مشاهده نشده بود .
چرا آزمایش تشخیص قبل از ازدواج اجباری نمی شود ؟
داشتن یك پاسخ منفی دلیلی بر اینكه فرد آلوده نمی باشد، نیست. و ممكن است فرد در چند ماه اخیر آلوده شده باشد و هنوز جواب ایشان مثبت نشده باشد . از طرفی فردی كه دارای رفتارهای پر خطر مانند اعتیاد تزریقی و داشتن آمیزش با شركاء جنسی متعدد باشد می تواند در هر زمان آلوده شود و داشتن سلامت قبل از ازدواج ضامن پایداری و سلامت خانواده نخواهد شد.)گر چه انجام این آزمایش قبل از ازدواج  هیچ اشکالی ندارد.(
فاصله زمانی بین ابتلا و ظهور علائم بالینی چقدر است ؟
از زمانی كه ویروس وارد بدن و وارد اولین سلولهای دفاعی می شود ابتلا صورت پذیرفته است. اما بطور معمول حداقل 15-10 سال طول  میكشد كه شخص وارد مرحله بیماری ایدز شود.
این مدت در صورت وجود عواملی مانند فقر غذایی و عدم رعایت بهداشت و ابتلا به عفونت های مختلف و تعداد بیشتر ویروس وارد شده٬ مدت زمان كوتاه تر می شود و استفاده از غذای مغذی  و بهداشتی، مصرف ویتامین های لازم، انجام ورزش و داشتن روحیه بالا و تشخیص و درمان عفونت ها در این مسیر٬ مدت زمان را طولانی تر كرده و منابع پزشكی تا 20 سال را هم گزارش نموده اند.